Kleur bekennen in streekdracht en kotomisi

In het OPENLUCHTMUSEUM in ARNHEM bezochten we de tentoonstelling KLEUR BEKENNEN IN STREEKDRACHT EN KOTOMISI. De Nederlandse streekdrachten waren ook zeer de moeite waard, maar mijn belangstelling ging vooral uit naar de kotomisi. Er zijn acht historische Surinaamse kotomisikostuums te zien. Ze behoren toe aan de 'Collectie Koningin Wilhelmina', ze zijn echter nooit eerder tentoongesteld.

Kotomisi betekent vrouw (misi) die een rok (koto) draagt. Het traditionele kostuum van Surinaams-Creoolse vrouwen heet ook kotomisi. Over het ontstaan van de kotomisi bestaan verschillende verhalen. Eén verhaal is dat Nederlandse plantage-eigenaren hun slavinnen dwongen dergelijke kleding te dragen. Daarmee zijn de kostuums zogenaamd pijnlijk erfgoed aan de slavernij. Een andere lezing is dat de kotomisi zich pas ontwikkeld heeft na de afschaffing van de slavernij in 1863.

Een kotomisi bestaat uit verschillende onderdelen. Koto, jaki en angisa (rok, jak en hoofddoek) vormen de bovenkleding. Daaronder worden onderkleding, een onderhemd, onderrokken en de koi gedragen. Dat laatste is een langwerpige rol, die op de rug gebonden wordt. De koi geeft samen met de opgebolde lange rok het brede silhouet. Alle kleding is heel sterk gesteven en blijft daardoor extra uitstaan. De rok werd al langer gedragen, maar het jak kwam pas in gebruik kort na 1879. Toen verbood de Nederlandse overheid in Suriname in een strafverordening het lopen met ontbloot bovenlijf. In dezelfde periode kreeg de koto een enorme omvang.

De kotomisi weerspiegelt de omstandigheden van de draagster. Een belangrijk onderdeel van de kotomisi is de hoofddoek angisa. Met het model en de manier van dragen kan een vrouw emoties laten blijken. De stofkeuze en patronen hebben ook een betekenis. Op de tentoonstelling zijn een aantal modellen te zien.

'Keti Koti', verbroken ketenen, is de jaarlijkse herdenking van het einde van de slavernij in Suriname op 1 juli 1863. Veel aanwezigen dragen dan de hierboven afgebeelde herinneringsdoek, die een belangrijke symbool-waarde heeft. Voor Keti Koti bestaat geen voorgeschreven bindwijze. Dit populaire model is genoemd naar ene miss De Neef, die nooit een ander model droeg.

In filmportretten vertellen mensen welke betekenis kledingtradities in streekdracht en kotomisi vandaag de dag voor hen hebben.

Informatiebron:  KLEUR BEKENNEN IN STREEKDRACHT EN KOTOMISI.

Elisabeth heeft op haar blog uitgebreid geschreven over KETI KOTI, de KOTOMISI en de ANGISA.

Wil je er nog meer over weten, kijk dan op de website van HET KOTOMUSEUM in Suriname.